Σφαλερίτης

Σφαλερίτης (Sphalerite)  

• Ομάδα : Θειούχα
• Κρυσταλλικό Σύστημα : Κυβικό
• Χημικός Τύπος : ZnS
• Σκληρότητα : 3,5 – 4
• Ειδικό Βάρος : 3,9 – 4,2
• Σχισμός :  Τέλειος
• Θραυσμός : Κογχώδης
• Χρώμα :  Άχρωμος ( αλλοχρωματικός )
• Γραμμή Σκόνης : Καστανή, ανοιχτή κίτρινη ή λευκή
• Λάμψη : Ρητινώδης προς υπομεταλλική
• Φωταύγεια ( Φθορισμός) : Κόκκινη

Ο Σφαλερίτης είναι κύριο βιομηχανικό μετάλλευμα του ψευδαργύρου. Είναι γνωστός επίσης ως “Μπλεντα” ή “Μπλεντα Ψευδαργύρου”. Ο σφαλερίτης είναι συνήθως μαύρος ή κίτρινος, αλλά μπορεί να είναι και καστανός. Όταν τον χύτευσαν για πρώτη φορά, υποβλήθηκε σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες με αποτέλεσμα να εξατμιστεί ο ψευδάργυρος του και να μη γίνει αντιληπτός: αυτό οδήγησε τους πρώτους επιστήμονες στο εσφαλμένο συμπέρασμα ότι δεν περιείχε μεταλλικά στοιχεία. Σε αυτό το γεγονός οφείλεται και η ονομασία του ορυκτού, που προέρχεται από την Ελληνική λέξη “σφαλερός”. Στην καθαρή του μορφή, ο σφαλερίτης μπορεί να περιέχει μέχρι 67{a63b7a4686bc561d359265d6492871b1ba7572fd3e55cdfa2760d79b0922bdac} ψευδάργυρο, ένα λευκό μέταλλο με πολλές βιομηχανικές χρήσεις.

Χρήσεις του Ψευδαργύρου

Όταν εκτίθεται στον αέρα ή το νερό, ο ψευδάργυρος καλύπτεται από ένα ανθεκτικό στη διάβρωση στρώμα οξειδίου του ψευδαργύρου. Αυτή η ιδιότητα καθιστά το μέταλλο εξαιρετικά σημαντικό συστατικό κραμάτων, καθώς χρησιμοποιείται ως επικάλυψη για την προστασία υποκείμενων υλικών. Ο ψευδάργυρος είναι σημαντικό συστατικό του ορείχαλκου (κράματος που περιέχει πάνω από 50{a63b7a4686bc561d359265d6492871b1ba7572fd3e55cdfa2760d79b0922bdac} χαλκό), ορισμένων μορφών μπρούτζου (κράματος χαλκού, κασσίτερου και μερικές φορές μολύβδου) και του νικελιούχου άργυρου. Χρησιμοποιείται επίσης ευρύτατα για χύτευση σε καλούπια, για το γαλβανισμό μετάλλων και στα ηλεκτρόδια των μπαταριών.

Παρόμοια Ορυκτά  

Ο σφαλερίτης μπορεί να φαίνεται εξωτερικά όμοιος με το “Ματραΐτη” και τον “Βουρτσίτη”:  με επιστημονικούς όρους, τα τρία είδη χαρακτηρίζονται τρίμορφα. Ο ματραΐτης έχει τα ίδια χημικά συστατικά με τον σφαλερίτη (ψευδάργυρο και θείο), αλλά διαφορετική κρυσταλλική δομή: ο ματραΐτης κρυσταλλώνεται στο τριγωνικό σύστημα συμμετρίας και ο σφαλερίτης στο κυβικό.

Βουρτσίτης  και Μαρματίτης

Ο βουρτσίτης είναι μια μορφή του σφαλερίτη στην οποία ο βασικός ψευδάργυρος έχει αντικατασταθεί από σίδηρο. Οι κρύσταλλοι του μπορεί να ανήκουν στο εξαγωνικό ή το τριγωνικό σύστημα συμμετρίας. Συγγενικό ορυκτό είναι και “ο μαρματίτης” (θειούχος ψευδάργυρος με 10{a63b7a4686bc561d359265d6492871b1ba7572fd3e55cdfa2760d79b0922bdac} έως 26{a63b7a4686bc561d359265d6492871b1ba7572fd3e55cdfa2760d79b0922bdac} σίδηρο).

Πολύτιμα Εγκλείσματα

Ο σφαλερίτης περιέχει συχνά διάφορα εγκλείσματα, όπως άργυρος, γάλλιο, ίνδιο, κάδμιο, μαγγάνιο, σίδηρος, υδράργυρος και χρυσός.

Πετράδια  

Τα καλύτερα δείγματα του σφαλερίτη κόβονται μερικές φορές με έδρες για να αποκαλύψουν την εσωτερική λάμψη τους. Είναι όμως πολύ μαλακά (3,5-4 της κλίμακας Μος) και δεν αντέχουν στην καθημερινή χρήση. Έτσι περιορίζονται στις ορυκτολογικές συλλογές.

Δοκιμές και επεξεργασία

Ο καθαρός σφαλερίτης δεν τήκεται ( είναι άτηκτος). Αν τον θέσουμε σε διάλυμα υδροχλωρικού οξέος, εκλύει υδρόθειο, ένα αέριο που μυρίζει σαν το κλούβιο αβγό. ΠΡΟΣΟΧΗ! Το υδρόθειο σε μεγάλες ποσότητες είναι εξαιρετικά επικίνδυνο . Μη ρίχνετε ποτέ υδροχλωρικό οξύ πάνω σε δείγματα σφαλερίτη.

Προέλευση Σφαλερίτη

Ο σφαλερίτης σχηματίζεται συνήθως σε φλέβες που έχουν αλλοιωθεί από θερμό νερό (υδροθερμικές) και ως ορυκτό αντικατάστασης σε ασβεστόλιθους. Από οικονομική άποψη , τα πιο σημαντικά κοιτάσματα σφαλερίτη βρίσκονται στην κοιλάδα του Μισισιπή ποταμού στις ΗΠΑ. Υπάρχουν επίσης άφθονα κοιτάσματα στα Πένινα όρη(Αγγλία), καθώς και στο Βέλγιο, στην Πολωνία και σε πολλές περιοχές της Βόρειας Αφρικής . Στην Ελλάδα σφαλερίτης βρέθηκε στη Χαλκιδική, στο Λαύριο, στη Μήλο, στο Κιλκίς κ.α

Χαρακτηριστικά Σφαλερίτη  

Ο σφαλερίτης είναι μέλος της ομάδας των θειούχων ορυκτών. Κάθε μόριο καθαρού σφαλερίτη αποτελείται από ένα άτομο ψευδάργυρου ενωμένο με ένα άτομο θείου. Συχνά υπάρχουν εγκλείσματα, ιδίως σιδήρου, τα οποία όμως δεν αποτελούν συστατικά μέρη της δομής του ορυκτού και έτσι δεν εμφανίζονται στο χημικό τύπο (ZnS). Οι κρύσταλλοι του σφαλερίτη ανήκουν στο κυβικό σύστημα συμμετρίας, αλλά αυτό το βασικό σχήμα είναι συχνά παραμορφωμένο. Πολλοί κρύσταλλοι εισέρχονται ο ένας μέσα στον άλλο – φαινόμενο γνωστό ως διδυμία. Τα δείγματα μπορεί να εμφανίζονται επίσης σε ινώδες ή βοτρυοειδείς μάζες.

Ο σφαλερίτης είναι περίπου τέσσερις φορές πιο βαρύς από ένα αντίστοιχο όγκο νερού σε θερμοκρασία δωματίου. Το ακριβές ειδικό βάρος του ποικίλλει από 3,9 έως 4,2 και αυξάνεται με την αντικατάσταση, μέσα στη δομή του ορυκτού, του ψευδαργύρου από σίδηρο, μέταλλο που είναι πυκνότερο (δηλαδή έχει μεγαλύτερο ειδικό βάρος). Αν τοποθετήσουμε τον σφαλερίτη κάτω από υπεριώδη λυχνία , μπορεί να εκπέμψει ένα δικό του φθορίζον κόκκινο φως.

Ενεργειακές ιδιότητες του Σφαλερίτη 

Χαρίζει δύναμη, αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα. Είναι ένας λίθος που μας βοηθά να κατανοήσουμε το λόγο που νιώθουμε συναισθήματα όπως μοναξιά, απογοήτευση, προδοσία, ανασφάλεια, να εργαστούμε επάνω σε αυτόν και να προχωρήσουμε στο Φως μέσα από τη γείωση. Ο Σφαλερίτης καθαρίζει το τοπίο μπροστά μας παρασύροντας διλήμματα και ερωτηματικά.
Προστατεύει και καθαρίζει την αύρα από κάθε είδους αρνητική ενέργεια, αντανακλώντας την πίσω στην πηγή της.
Διαλύει τα ενεργειακά μπλοκαρίσματα και διευκολύνει τη ροή της ενέργειας στο σώμα. Βοηθά να κατανοήσουμε και να γειώσουμε τις πνευματικές εργασίες.